17. Hukuk Dairesi         2017/916 E.  ,  2019/3445 K.

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerle asıl ve birleşen davalarda kısmen kabul, red ve karar verilmesine yer olmadığına dair verilen hükmün süresi içinde davacılar ..., ..., ..., ..., ..., ... ve ... vekili ile davalılar... Sebze Meyve Gıda Kom. Nak.Taah.San. ve Tic.Ltd.Şti. ve ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:

-K A R A R-

Asıl davada davacılar vekili, dava dışı sürücü idaresindeki eş/baba/oğul/kardeşleri ...'ın yolcu olarak bulunduğu, davalılardan ...'ye ait ve ... Sigorta AŞ.nin trafik sigortacısı olduğu araçla diğer davalıların işleten, sürücü ve trafik sigortacısı oldukları aracın çarpışması sonucu...'in vefat ettiğini belirterek, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla anne ..., eş ... ve kızı ... için 1.000,00'er TL destekten yoksun kalma tazminatı, ... için 20.000,00 TL, ... için 30.000,00 TL, ... için 25.000,00 TL ve kardeş ... için 15.000,00 TL manevi tazminatın (davalı ... şirketleri maddi tazminattan sorumlu) kaza tarihinden itibaren yasal faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini istemiş, davacı ... için 18.453,89 TL olarak talebini ıslah etmiştir.
Birleşen davada davacılar ... vd. vekili, aynı kazada yolcu oğul/kardeşleri ...'ın vefat ettiğini belirterek, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydı ile davacılar için 500,00 TL destekten yoksun kalma tazminatı, 500,00 TL cenaze gideri ile baba ... için 50.000,00 TL, diğer kardeş davacılar için 20.000,00'er TL manevi tazminatın (sigorta şirketleri maddi tazminattan sorumlu olmak kaydı ile) davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini istemiştir.
Birleşen davada ... vd vekili, aynı kazada yolcu kardeş/oğulları ...'in vefat ettiğini belirterek, anne ve baba davacılar için fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydı ile 1.000,00'er TL maddi, 20.000,00'er TL.manevi, kardeş ... için 15.000,00 TL manevi tazminatın (sigorta şirketleri maddi tazminattan sorumlu olmak kaydı ile) davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini istemiş, ... için 9.621,35 TL., ... için 45.259,47 TL olarak talebini ıslah etmiştir.
Birleşen davada ... ve ... vekili, aynı kazada davacıların oğulları yolcu ...'ın vefat ettiğini belirterek, 250,00'şer TL maddi, 500,00 TL cenaze gideri ve 50.000,00'er TL manevi tazminatın (sigorta şirketleri maddi tazminattan sorumlu olmak kaydı ile) davalılardan faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen tahsilini istemiştir.
Davalı ... şirketleri, ... ve işleten şirket vekilleri davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, asıl davada, davacı ... ve ... 'nın ... aleyhine açtığı maddi tazminat davasının 06/02/2015 tarihli bilirkişi raporunda belirlenen 40.615,75 TL'den % 40 hakkaniyet indirimi yapılarak 24.369,45 TL'sinin taleple bağlı kalınarak toplamda 2.000,00 TL'sinin (1.000,00 TL ..., 1.000,00 TL ... için) kabulü ile, 2.000,00 TL'nin 22/09/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ... ...'den alınarak davacılar ... ve ...'ya verilmesine, davacı ...'in davalı ... ... ve ... Sigorta A.Ş aleyhine açtığı maddi tazminat davasının 06/02/2015 tarihli bilirkişi raporunda belirlenen 13.704,20 TL'den % 40 hakkaniyet indirimi yapılarak 8.222,52 TL'sinin kabulü ile, 8.222,52 TL'nin 22/09/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ... ... ve ... Sigorta A.Ş'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile alınarak davacı ...'e verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine, davacı ...'in davalılar ..., ... Sebze Meyve Gıd. Kom. Nak Taah San Tic Ltd Şti ve ... aleyhine açtığı maddi tazminat davasının 06/02/2015 tarihli bilirkişi raporunda belirlenen 2.418,39 TL'den % 40 hakkaniyet indirimi yapılarak 1.451,03 TL'sinin kabulü ile, 1.451,03 TL'nin 22/09/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ..., ... Sebze Meyve Gıd. Kom. Nak Taah San Tic Ltd Şti ve ...'dan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı ...'e verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine, davacı ... ve ... 'nın ... Sigorta A.Ş, ... Sebze Meyve Gıd. Kom. Nak. Taah. San. Tic. Ltd. Şti., ... aleyhine açtığı maddi tazminat davasının reddine, davacıların manevi tazminat istemlerinin kısmen kabulü ile, ... için 15.000,00 TL., ... için 10.000,00 TL., ... için 8.000,00 TL ve ... için 3.500,00 TL manevi tazminatın haksız fiil tarihi olan 22/09/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan ..., ... Sebze Meyve Gıd. Kom. Nak Taah San Tic Ltd Şti ve ...'dan müştereken ve müteselsilen tahsili ile adı geçen davacılara verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine, birleşen 2013-113 E sayılı dosyası bakımından; davacı ... ve ...'in açmış oldukları maddi tazminat davasının tarafların maddi tazminat bakımından sulh olmaları nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına, manevi tazminat taleplerinin kısmen kabulü ile, her biri için ayrı ayrı 15.000,00'er TL manevi tazminatın haksız fiil tarihi olan 22/09/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan ..., ... Sebze Meyve Gıd. Kom. Nak Taah San Tic Ltd Şti'dan müştereken ve müteselsilen tahsili ile adı geçen davacılara verilmesine, birleşen 2013/676 E sayılı dosyası bakımından; davacılar ... ve diğerlerinin açmış oldukları maddi tazminat davasının tarafların maddi tazminat bakımından sulh olmaları nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına, davacıların manevi tazminat istemlerinin kısmen kabulü ile, davacı ... için 15.000,00 TL., davacılar ..., ..., ..., ... ve ... için ayrı ayrı 3.500,00'er TL manevi tazminatın haksız fiil tarihi olan 22/09/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan ..., ... Sebze Meyve Gıd. Kom. Nak Taah San Tic Ltd Şti'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile adı geçen davacılara verilmesine, fazlaya ilişkin taleplerin reddine, birleşen 2011-678 E sayılı dosyası bakımından; davacı ...'ın maddi tazminat isteminin kısmen kabulü ile, 06/02/2015 tarihli bilirkişi raporunda belirlenen 14.275,67 TL.'den % 40 hakkaniyet indirimi yapılarak 8.565,40 TL.'nin kabulü ile, 8.565,40 TL'nin davalı ... şirketleri bakımından dava tarihi, diğer davalılar bakımından 22/09/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ..., ... Sigorta A.Ş, ... Sebze Meyve Gıd. Kom. Nak. Taah. San. Tic. Ltd. Şti., ... ve... ...'den alınarak davacı ...'a verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine, davacı ...'ın maddi tazminat isteminin kısmen kabulü ile, 06/02/2015 tarihli bilirkişi raporunda belirlenen 33.321,49 TL 'den % 40 hakkaniyet indirimi yapılarak 19.992,89 TL'nin davalı ... şirketleri bakımından dava tarihi, diğer davalılar bakımından 22/09/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ..., ... Sigorta A.Ş, ... Sebze Meyve Gıd. Kom. Nak Taah San Tic Ltd Şti, ... ve ...'den alınarak davacı ...'a verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine, davacıların manevi tazminat istemlerinin kısmen kabulü ile, davacı anne ... ve davacı baba ... için ayrı ayrı 15.000,00'er TL, davacı kardeş ... için 3.500,00 TL manevi tazminatın haksız fiil tarihi olan 22/09/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan ..., ... Sebze Meyve Gıd. Kom. Nak Taah San Tic Ltd Şti ve ...'dan müştereken ve müteselsilen tahsili ile adı geçen davacılara verilmesine, fazlaya ilişkin taleplerin reddine karar verilmiş, hüküm davacılar ..., ..., ..., ..., ..., ... ve ... vekili ile davalılar ... Sebze Meyve Gıda Kom. Nak.Taah.San.ve Tic.Ltd.Şti. ve ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1- 6100 sayılı HMK'nın geçici 3/2. maddesi delaletiyle 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 427. maddesinde öngörülen kesinlik sınırı 2015 yılı için 2.080,00 TL'dir. Davalılar ... Sebze Meyve Gıda Kom. Nak.Taah.San.ve Tic.Ltd.Şti. ve ... vekili tarafından davacı ... yönünden temyize konu edilen maddi tazminat miktarı (1.451,03 TL.) anılan yasanın yürürlüğünden sonra verildiğinden kesin niteliktedir. Kesin olan kararların temyiz istemleri hakkında mahkemece bir karar verilebileceği gibi, 01.06.1990 gün 3/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca Yargıtay'ca da temyiz isteminin reddine karar verilebileceğinden davalı ... Sebze Meyve Gıda Kom. Nak.Taah.San.ve Tic.Ltd.Şti. ve ... vekilinin adı geçen davacının maddi tazminat kararı yönünden temyiz ...çesinin reddine karar vermek gerekmiştir.

2-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde ve özellikle, oluşa uygun olarak düzenlenen uzman bilirkişi raporunda belirtilen kusur oranının hükme esas alınmasında bir isabetsizlik bulunmamasına, dosyada mevcut ... Sigorta AŞ ve ... Sigorta AŞ ile davacı ...'ın kendi adına asaleten kızı ... adına velayeten imzaladığı ibraname ve feragatnamelerin içeriği dikkate alındığında, araç işleten ve sürücülerinin de maddi tazminat yönünden ibra edildiği anlaşılmakla, davacı ... ve ... için hükmedilen maddi tazminatların müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmemesinin uygun bulunmasına göre, davalılar ... Sebze Meyve Gıda Kom. Nak.Taah.San.ve Tic.Ltd.Şti. ve ... vekilinin yerinde görülmeyen tüm, davacılar ... ve ... vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.

Dava, trafik kazası nedeniyle destekten yoksun kalma ve manevi tazminat istemine ilişkindir.

3-A) Davacılar ... ve ... için asıl davadaki temyiz itirazları yönünden; davalı ... ...'in süesinde cevap ...çesi vermediği ve hatır savunmasında bulunmadığı anlaşılmaktadır. Bu halde mahkemece ileri sürülmeyen hatır taşımacılığı olduğu belirtilerek resen % 40 indirim yapılması doğru olmadığı gibi Daire uygulamaları aksine % 40 indirim oranının hakkaniyet indirimi olarak belirtilmesi de isabetli görülmemiştir.

3-B) Davacı vekili tarafından davacı ... için maddi tazminat, tüm davalılardan müştereken ve müteselsilen talep edilmiştir. Mahkemece bu davacı yönünden davalı ... ... için ayrı, diğer davalılar ... Sigorta AŞ, ... Sebze Meyve Gıda Kom. Nak.Taah. San. Ve Tic. Ltd. Şti. ve... için ayrı hüküm kurulmak suretiyle % 40 hakkaniyet indirimi yapılarak karar verilmiştir. Davacı vekili talebinin, müştereken ve müteselsilen tüm davalılardan tahsili içerdiği gözetildiğinde, davalılar için ayrı ayrı hüküm kurulması ve cevap ...çelerinde ileri sürülmeyen hatır taşımacılığı nedeniyle resen % 40 indirim yapılması doğru değildir. Yine Daire uygulamalarının aksine % 40 indirim oranının hakkaniyet indirimi olarak belirtilmesi de isabetli olmamıştır.

4- Birleşen 2011/678 E sayılı davada davacılar ..., ... ve ... vekilinin temyiz itirazları yönünden; aleyhine maddi tazminat açısından hüküm kurulan davalıların cevap ...çelerinde hatır taşıması savunmasında bulunulmamış olup, mahkemece cevap ...çeleri ile ileri sürülmeyen hatır taşımacılığı olduğu belirtilerek hesaplanan maddi tazminatlardan resen % 40 indirim yapılması doğru bulunmamıştır. Yine Daire uygulamalarının aksine % 40 indirim oranının hakkaniyet indirimi olarak belirtilmesi de isabetli olmamıştır.

5- BK'nın 47. maddesindeki (6098 sayılı TBK m. 56) hükmüne göre hakimin özel halleri göz önünde tutarak manevi zarar adı ile hak sahibine verilmesine karar vereceği para tutarı adalete uygun olmalıdır. Hükmedilecek bu para, zarara uğrayanda manevi huzuru doğurmayı gerçekleştirecek, tazminata benzer bir fonksiyonu olan özgün bir nitelik taşır. Bir ceza olmadığı gibi, mamelek hukukuna ilişkin zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. O halde, bu tazminatın sınırı onun amacına göre belirlenmelidir. Takdir edilecek miktar, mevcut halde elde edilmek istenilen tatmin duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır. 22.06.1966 günlü ve 7/7 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı'nın gerekçesinde takdir olunacak manevi tazminatın tutarını etkileyecek özel hal ve şartlar da açıkça gösterilmiştir. Bunlar her olaya göre değişebileceğinden hakim bu konuda takdir hakkını kullanırken ona etkili olan nedenleri de karar yerinde objektif ölçülere göre isabetli bir biçimde göstermelidir.

Hakimin bu takdir hakkını kullanırken, ülkenin ekonomik koşulları, tarafların sosyal ve ekonomik durumları, paranın satın alma gücü, tarafların kusur durumu, olayın ağırlığı, olay tarihi gibi özellikleri gözönünde tutması ve buna göre manevi tazminat takdir edilmesi gerektiği açıkça ortadadır. (HGK 23/06/2004, 13/291-370)

Yukarıda belirtilen hususlar ve olay tarihi, desteklerin yolcu oldukları hususları da dikkate alındığında, davacılar ..., ... , ... ve ... ile birleşen 2011/678 E sayılı davada davacılar ..., ... ve ... için takdir edilen manevi tazminatın az olduğu görülmüş ve hakkaniyete uygun bir manevi tazminata hükmedilmek üzere kararın bozulması gerekmiştir.

6- Bozma sebep ve şekline göre davacılar ..., ...., ..., ... ve ... vekilinin sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına karar verilmiştir. 

SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalılar ... Sebze Meyve Gıda Kom.Nak.Taah.San.ve Tic.Ltd.Şti. ve ... vekilinin davacı anne ... yönünden verilen maddi tazminat kararına yönelik temyiz isteminin kararın kesin olması nedeniyle REDDİNE, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalılar ... Sebze Meyve Gıda Kom. Nak.Taah.San. ve Tic.Ltd.Şti. ve ... vekilinin tüm, davacılar ... ve ... vekilinin sair temyiz itirazlarının REDDİNE; (3-A), (3-B), (4) ve (5) nolu bentlerde açıklanan nedenlerle davacılar ..., ..., ..., ..., ..., ... ve ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, (6) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacılar ..., ..., ..., ..., ..., ... ve ... vekilinin sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, aşağıda dökümü yazılı 8.605,07 TL kalan onama harcının temyiz eden davalılar ... Sebze Meyve Gıda Kom. Nak. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve ... alınmasına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacılar ..., ..., ..., ..., ... ve ... geri verilmesine 25/03/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.