7. Hukuk Dairesi         2021/509 E.  ,  2021/2130 K.

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : Terme 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
Davacılar vekili tarafından, davalı aleyhine 17/05/2016 tarihinde verilen dilekçeyle önalım hakkından kaynaklanan tapu iptali ve tescil talep edilmesi üzerine yapılan duruşma sonunda davanın kabulüne dair verilen 05/06/2018 tarihli hükmün istinaf yoluyla incelenmesi davacılar vekili tarafından talep edilmiştir. Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince istinaf talebinin kabulüne dair verilen kararın davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içeriğindeki tüm kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacılar vekili dava dilekçesinde; paydaş olduğu 94 ada 5 parsel sayılı taşınmazın 2/5 payının diğer paydaşları tarafından 26/05/2014 ve sonraki tarihlerde dava dışı Selami Ayan'a toplam 33.000,00TL bedel ile satıldığını, Selami Ayan'ın, müvekkillerin ön alım hakkını kullanacağını öğrendiğinde, aynı zamanda avukatı da olan davalı ...'e 06/05/2016 tarihinde söz konusu taşınmazın 2/5 hissesini tapuda bu defa 120.000,00TL bedel ile devir ve temlik ettiğini, Selami Ayan tarafından 06/05/2016 tarihinde davalı ...'e yapılan satış işleminin müvekkilinin şufa hakkını kullanmasının önüne geçmeye ve/veya kullanması halinde çok yüksek bedeller ödemesine sebebiyet vermek amacıyla yapılmış, kötü niyetli işlemler olduğunu, taraflar arasında gerçekte ödenmiş bir satış bedelinin de olmadığını, müvekkillerin payın ilk satış bedeli olan 33.000,00TL'yi de mahkeme veznesine depo etmeye hazır olduğunu beyanla davalı adına olan payın iptali ile davacılar adına tapuya tescilini talep etmiştir.
Davalı, dava değerinin satın aldığı bedel olan 120.000,00TL ve 4.800,00TL harç ve masrafları ile birlikte 124.800,00TL olduğunu savunmuştur.
Yerel mahkemece davanın kabulü ile Samsun ili, Terme ilçesi, Fenk Mah.,94 ada, 5 parsel sayılı taşınmazın davalı ... adına tapuda 2/5 hisse ile kayıtlı olan tapu kaydının iptali ile, 1/5 hissenin davacı ... adına, 1/5 hissenin ise davacı ... adına tapuya kayıt ve tesciline, karar kesinleştiğinde davacı tarafça depo edilen 124.930,88TL ön alım bedelinin davalıya ödenmesine, karar verilmiş; kararın istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince istinaf talebinin kabulü ile Terme 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/145 Esas 2018/130 Karar sayılı kararının kaldırılması suretiyle yeniden esas hakkında hüküm verilmesine; davalı ...'e yapılan satışın muvazaalı olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne, 94 ada, 5 parsel sayılı taşınmazın davalı ... adına tapuda 2/5 hisse ile kayıtlı olan tapu kaydının iptali ile, 1/5 hissenin davacı ... adına, 1/5 hissenin ise davacı ... adına tapuya kayıt ve tesciline, karar kesinleştiğinde davacı tarafça depo edilen 34.320,00TL ön alım bedelinin davalıya ödenmesine, fazla ödenen 90.610,88TL bedelin karar kesinleştiğinde davacılara iadesine karar verilmiştir.
Hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını kısmen veya tamamen üçüncü bir kişiye satması halinde diğer paydaşlara bu satılan payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve satışın yapılmasıyla kullanılabilir hale gelir.
4721 Sayılı Türk Medeni Kanununun 732. maddesi uyarınca, önalım hakkı, paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda payın üçüncü şahsa satılması halinde, diğer paydaşa o payı öncelikle satın alma hakkını verir. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve o payın üçüncü kişiye satılması ile kullanılabilir hale gelir. Paydaşın paydaşa satış yapması halinde ise önalım hakkı kullanılamaz. Ayrıca satış dışındaki işlemlerde de önalım hakkı doğmaz. Ne var ki, satış dışındaki pay edinimlerinde muvazaa iddiası ileri sürülebilir. İşlemin tarafı olmayan paydaşlar bu iddiayı her türlü delille kanıtlayabilirler.
Kural olarak önalım bedeli, resmi satış sözleşmelerindeki bedeldir. Sözleşmenin tarafı olmayan davacının, bedelin düşük olduğu yönünde ileri sürdüğü iddiası her türlü delille ispat edilebilecek nitelikte ise de keşifte bilirkişinin belirlediği değer ve davalının mesleki tecrübesi tek başına bedelde muvazaayı ispatlamaya yeterli değildir. Davacı dayandığı deliller ile muvazaa iddiasını kanıtlayamamıştır.
Tüm dosya kapsamından anlaşıldığı üzere davacının bedelde muvazaa iddiası kanıtlanamadığından mahkemece davacıya tapudaki satış bedeliyle birlikte harç ve masrafların toplamını depo etmesi için uygun süre verilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 12.07.2019 tarihli 2019/864 Esas 2019/1471 sayılı kararının BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, HMK'nın 373/2. maddesi uyarınca dosyanın Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesine GÖNDERİLMESİNE, 20/10/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.